ایده‌آلیسم و روانیدن روشنگری

Authors

  • مهرداد امیدپور دانشجوی دکتری اندیشۀ سیاسی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
Abstract:

در تاریخ اندیشه، متداول است که هر جنبش فلسفی می‌بایست در چارچوب تاریخی خویش فهمیده شود. این حکم، به‌خصوص، حقیقت ایده‌آلیسم آلمانی را نمایان می‌کند که اهداف و مسائل آن تنها در چارچوب فرهنگ آلمانِ متأخر قرن هجدهم قابل فهم است. به‌طور خاص، این فرهنگی که حیات فکری غالب در آلمان از میانة قرن هجدهم به‌حساب می‌آمد، روشنگری نامیده می­شد. اما، با نزدیک شدن به اواخر قرن هجدهم، نشانه‌هایی از بحران در روشنگری پدیدار شد. اصول بنیادین روشنگری انتقادگرایی عقلایی و طبیعت‌گرایی علمی بود. درحالی‌که فرجام انتقادگرایی افتادن در دام شکاکیت بود، نتیجة طبیعت‌گرایی در ماتریالیسم نمایان می‌شد. اما هر دو غیرقابل پذیرش بودند، زیرا اگر شکاکیت باورهای عقل سلیم را در واقعیت جهان برون تحت‌الشعاع قرار می‌داد، ماتریالیسم باورهای متعلق به آزادی، ابدیت و [خداوند] را تهدید می­کرد. ایده‌آلیسم آلمانی و همة اشکال آن- ایده‌آلیسم استعلایی کانت، ایده‌آلیسم اخلاقی فیشته و ایده­آلیسم مطلق رمانتیک‌ها- کوشش‌های بسیاری به‌منظور حل بحران‌های روشنگری کردند. بدین‌سان، هدف این مقاله، نمایش ایده‌آلیسم آلمانی به‌عنوان کوششی پایدار به‌منظور حفظ میراث روشنگری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

معقولیت در روشنگری و لیبرالیسم

روشنگری و لیبرالیسم در افکار و اعمال دانش‌مندان و توده‌های مردم جهان آگاهانه و ناآگاهانه تاثیر گذاشته است. عقل‌گرایی که رابطه‌ای تنگاتنگ با فردگرایی دارد،‌ از مهم‌ترین ارکان نظری این اندیشه به شمار می‌رود.  این نوشتار با باطل خواندن دیدگاه عقلانیت محض و مستقل از هرچیز غیر عقلی و منفک از سنت، ناکامی مدعیان را برای نشان دادن اصول عقلی مشترک بین همه انسان‌ها بهترین گواه بر این بطلان می‌داند. علاوه...

full text

روشنگری های علم؛ پایداری و معماری

افزایش جمعیت جهان و نیاز آنها به طبیعت اطرافشان برای مرتفع نمودن نیازهایشان، تأثیرات مخربی بر طبیعت گذاشته است. از جملة این تأثیرات می‌توان به گرم‌شدن کرة زمین، آلودگی هوا، آب و زمین، آسیب به لایة اوزون، تهدید منابع تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر، جنگل‌زدایی، تخریب خاک، افزایش میزان پسماندها و انقراض گیاهان و حیوانات اشاره نمود. به‌نظر می‌رسد به کمک مفهوم پایداری در نحوة معماری و ساخت‌وساز بتوان اهداف...

full text

هسکَلَه: جنبش روشنگری یهود

در اواخر قرن هیجدۀ میلادی، چند دهه پس از نهضت روشنگری در مغرب زمین، در میانیهودیان اروپا نیز جنبشی شکل گرفت که محتوای آن همان روشنگری با درونمایه و صبغۀیهودی بود . این نهضت توسط موسی مندلسون، متفکر برجس تۀ یهودی عصر روشنگری ازآلمان، و به ویژه از برلین آغاز شد و به تدریج در دیگر شهرها و کشورهای اروپای مرکزیو شرقی، از جمله در فرانسه، انگلیس، اتریش، لهستان، ایتالیا و سرانجام روسیه نیز رونقگرفت و ح...

full text

مبانی روشنگری در اندیشۀ روسو

تفسیرهای متعدد و گاه متناقضی از اندیشه‌های روسو وجود دارد، برخی او را در زمرۀ روشنگران قرار می‌دهند و برخی دیگر منتقد روشنگری. روسو فرزند عصر روشنگری بود و بی‌شک مهم‌ترین عناصر تفکر این دوره در اندیشۀ او نمایان است. با وجود این، وی به مخالفت با برخی از مشخصه‌های روشنگری برخاست. او در عصری که خرد به عنوان تنها راهنمای انسان مطرح بود، به مبارزه با خردگرایی پرداخت. دغدغۀ اصلی وی انسان است، اما انس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 48  issue 1

pages  77- 96

publication date 2018-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023